EGE ÜNİVERSİTESİNDEN DÜNYADA BİR İLK DAHA

Akciğer Kanserini nefes yoluyla tespit eden biyomedikal sistem geliştirdiler

Ege Üniversitesi öncülüğünde devam eden ve İzmir’in farklı üniversitelerinin de destek verdiği proje kapsamında geliştirilen cihaz, ilk testlerde hastalığı yüzde 80 oranında tespit etmeyi başardı.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, yeni cihaz konusunda çalışma yürüten akademisyenleri ziyaret ederek cihazın ürüne dönüşmesi için gerekli adımları atacaklarını söyledi.

Rektör Prof. Dr. Budak şöyle konuştu: ‘‘Farklı fakültelerimiz ve hatta farklı üniversitelerden akademisyenlerimiz burada ortak bir çalışma yürütüyorlar, özellikle akciğer kanserinin nefes yoluyla ölçümüne yönelik dünyada da daha araştırma düzeyinde olan bir yöntemi hayata geçiriyorlar. Geliştirdikleri bu yeni yöntem ile hem Türkiye’de hem dünyada kan ve doku örneği almadan kanser teşhisi konulabilecek. Özellikle Kalkınma Bakanlığımız nezdinde biyomedikal alanında bu projenin desteklenmesi için var gücümüzle çalışacağız.’’

Ege Üniversitesinin 2019 yılında ‘Araştırma Üniversitesi’ olma hedefine hızla ilerlediğini ifade eden Rektör Prof. Dr. Budak,  ‘‘ Bir başka hedefimiz ise özellikle Ege Bölgesi ve ülkemizdeki bu alandaki sanayicilere ürüne dönüşebilecek bilgiyi ve konuları aktarmak. Bu projemizde de arkadaşlarımızın milli olarak geliştirdikleri bazı alet ve ekipmanları sanayicimiz ile buluşturmayı amaçlıyoruz. Bu anlamda da ciddi bir mesafe almış durumdayız. Tüm bunların yanında farklı üniversitelerden akademisyenlerimizin bir araya gelerek böyle bir çalışmanın içerisinde bulunmaları üniversite yönetimlerimiz için de güzel bir örnek oluşturduğunu düşünüyorum’’ diye  konuştu.

“Nefesin parmak izini çıkarıyoruz’’

Milli Biyomedikal Cihaz Proje Koordinatörü EÜ Fen Fakültesi Kimya Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Levent Pelit ise bilimsel çalışmalarda soluk havasında 3 bin 500’ün üzerinde bileşiğe rastlanıldığını ifade ederek “Bu uçucu örnek bileşikler metabolik reaksiyonlar sonucunda oluşuyor ve insan nefesine geçiyor. Hastalıklı ve sağlıklı insanların nefeslerindeki miktar oranı da değişiklik gösteriyor. Aslında bu türden bir tetkik yöntemi çok eski tarihlere dayanıyor. Hatta M.Ö. 400’lü yıllarda hekimlerin öğrencilerine hastaların nefesini koklayarak teşhiste bulunmayı önerdiğini görüyoruz. Biz ise burada nefesin parmak izini çıkarıyoruz. Bu bileşiklerden bizimle ilgili olanları yani hastalığı biomarker olarak gösterecek. Normalde yapılan çalışma ise hastadan biyopsi yoluyla doku alınmasına dayanıyor. Bu biyopsiyi sürekli alma şansınız yok. Hastalığı daha kötüleştirebiliyor ve bazı riskler taşıyor. Biz ise uçucu organik bileşiklere bakarak hasta mı değil mi diye bir ön tanı yapmak istiyoruz. Çünkü günümüzde yapılan bazı testler çok doğru sonuçlar veremeyebiliyor.  Dolayısıyla biz nefes testi ile kişinin hasta olup olmadığını çok daha öncesinden tespit edebileceğiz’’ dedi.

Akciğer Kanserinin tespitinde ‘yüzde 80’ oranında başarı sağlandı

Akciğer Kanserinin çok geç teşhis edildiğini ve hastaları tedavi şansını yitirebildiğini ifade eden Doç. Dr. Pelit, ‘‘ Biz şu anda kullandığımız cihazları yurt dışından alıyoruz. Ancak örnek alma ve örnek toplama kısımları da çok maliyetli. Biz bu kısmı tamamen yerli olanaklar ile yapıyoruz.  Ve mevcut TÜBİTAK Projemiz ile yaptığımız ilk uygulamaların sonuçları çok umut vaat edecek düzeyde. Akciğer kanseri olan ve olmayan kişilerin tespit edilmesi konusunda yüzde 80’e yakın bir oranda kişiye hastadır veya değildir diye ön tanı koyabiliyoruz. Çalışmamız tamamlandığında belki de toplumda bir tarama yaparak akciğer kanserini çok önceden belirti vermeden teşhis etme şansımız olacak. Çalışmamız ürüne dönüşme aşamasına geldi ve biz tabi ki de bu ürünümüzü ülkemiz ekonomisine kazandırmak istiyoruz’’ dedi.

Ege Üniversitesinden sağlık alanında yeni  merkez: EGESAM

Akciğer Kanserinin Erken Teşhisi İçin Yerli Sistemlerin Geliştirilmesi çalışmaları “Ege Üniversitesi Solunum Hastalıkları Araştırma Merkezi (EGESAM)” çatısı altında ve EÜ Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi Prof. Dr. Tuncay Göksel koordinatörlüğünde  sürdürülüyor.

İzmir Üniversiteleri de projeye destek veriyor

Prof. Dr. Tuncay Göksel de projenin multidisipliner yönüne vurgu yaparak farklı bilim dallarının bir araya gelmesinin başarıyı da beraberinde getirdiğini söyledi.  ‘‘Günümüz dünyasında artık bilim tek başına yapılmıyor. Pek çok farklı odak bir araya geldiğinde ürün geliştirmede çok daha başarılı olunuyor’’   diye konuşan Prof. Dr. Tuncay Göksel,  ‘‘  Biz de Ege Solunum Hastalıkları Araştırma Grubu olarak ortak çalışmaya başladık. Özellikle solunum hastalıkları ve akciğer kanserinin erken tanısında girişimsel olmayan tanı ve izlem biomarker geliştirmek üzereyiz. Bunun için özel cihazlar geliştirdik. Bu ilk geliştirdiğimiz ürünler  ve solunum hastalıkları konusunda akıllı cihazlar üretmek için  başka projelerimiz de var.  Sadece Ege Üniversitesi’nden değil Dokuz Eylül Üniversitesi’nden, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nden, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi’nden akademisyenler ile Hem TÜBİTAK hem de AB projelerimizi işbirliği içerisinde yürütüyoruz. Burada çok büyük ve uyumlu bir ekibe sahip olmamızın sonuçlarını görüyoruz. Bunun da ülkemiz ekonomisine daha büyük yansıması olacağını düşünüyorum.’’ dedi. 

Disiplinler arası örnek çalışma

Proje ekibinde; EÜ Fen Fakültesi Kimya Bölümünden Doç. Dr. Levent Pelit, Prof. Dr. F. Nil Ertaş, Doç. Dr. Füsun Pelit, Doç. Dr. Hasan Ertaş, Dr. Öğr. Tuğberk N. Dizdaş, Dr. Öğr. Tuğba Yavuz, Y.L. Öğr. İlknur Bağatır Erbaş, EÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalından Prof. Dr. Tuncay Göksel,  Doç. Dr. Özlem Göksel, Prof. Dr. Münevver Erdinç, Uzm. Dr. Haydar S. Karakuş  ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Fen Fakültesi Kimya Bölümünden Prof. Dr. Durmuş Özdemir, YL Öğr. Gün Deniz Akkoç yer alıyor.